|
MENUHA (hebrejski = spokoj) TUZLA 2006. EDUKATIVNI SEMINAR I DOKUMENTIRANJE JEVREJSKOG GROBLJA TUZLA prijave na ggabrielpp@yahoo.com Gabriel Pinkas 1. Naziv projekta :„Menuha, edukativno-radni seminar za jevrejsku omladinu iz regije bivše Jugoslavije"
2. Naziv udruženja: Jevrejska opština Tuzla
3. Oblast na koju se odnosi projekt i opis konkretnog problema koji se rješava realizacijom projekta:
Projekt se odnosi na oblasti vezane za revitalizaciju jevrejskog života i identiteta u maloj, gotovo sasvim ugašenoj jevrejskoj zajednici u Tuzli, kao i na zaštitu i očuvanje jevrejske kulturne baštine u Tuzli. Seminar će okupiti volontere, mlade Jevreje iz Tuzle i iz šire regije, te kroz predavanja, rad na groblju i druženje, uspostaviti kontakte značajne za dalji rad i opstanak zajednice. Ta grupa mladih održat će sa članovima Jevrejske opštine tradicionalni doček Šabata, te time nakon mnogo godina vratiti organizirano obilježavanje ovoga običaja među tuzlanske Jevreje. Čišćenjem i dokumentiranjem postojećeg stanja jevrejskog groblja stvoriti će se baza podataka o eventualnim potrebnim radovima za sanaciju pojedinih grobova i groblja u cijelosti, kao i obogatiti poznavanje historije Jevreja Tuzle.
4. Ciljevi projekta:
5. Detaljni opis projekta:
Na jevrejskom groblju u Tuzli jasno je vidljivo oko 150 nadgrobnih spomenika, a nazire se još 15-ak zaraslih u korov i šiblje. Mnogi spomenici su u lošem stanju očuvanosti, prilično oštećeni i, uslijed izloženosti zubu vremena, sa teško čitljivim natpisima. Kako bi se što bolje i detaljnije dokumentiralo postojeće stanje, kao i napravila baza podataka o svakom pojedinom nadgrobnom spomeniku, planiramo okupiti grupu od oko 20 mladih volontera, članova jevrejskih općina – opština iz Tuzle i šire regije, koja bi tijekom pet dana krajem maja ili početkom juna 2006. učila i radila na groblju. Predviđeno je da seminar traje pet dana.
Termin održavanja seminara: avgusta 2oo6. godine
Okvirni program po danima:
Četvrtak : dolazak u popodnevnim satima, smještaj, upoznavanje, večera, uvodno predavanje i slobodno vrijeme.
Petak: rad na groblju od 9 – 17h (pauza za ručak: 13-14h). Navečer, tradicionalni doček Šabata i šabatnja večera sa članovima Jevrejske općine Tuzla, jevrejski folklorni plesovi i pjesme.
Subota: neradni dan (Šabat), vođeni obilazak starog grada Tuzle, upoznavanje sa znamenitostima, obilazak muzeja i galerija. Navečer, razgovor o proteklom danu predavanje i radionica.
Nedjelja: rad na groblju od 9 – 17h (pauza za ručak: 13-14h) i razduživanje alata i opreme. Navečer predavanje, radionica, razgovor o seminaru, evaluacija i oproštajna večera.
Ponedjeljak: zaključni sastanak, predavanje ispunjenih grobnih formulara i ostale prikupljene dokumentacije i napuštanje hotela. Poludnevni izlet u obližnje gradova u kojima više nema Jevreja, obilazak napuštenih jevrejskih groblja u Gračanici i Bijeljini i odlazak sudionika.
Terenski rad na groblju obavljao bi se u parovima. Bilo bi formirano 8 parova koji bi detaljno obradili po 10-ak grobova dnevno; dakle, za dva radna dana bi obradili svih 160-170 grobova. Grobni formulari, napravljeni za ovu svrhu, sadržat će šifru groba, detalje o pokojniku, prijepis natpisa, fotografiju, skicu, dimenzije i opis stanja očuvanosti i popravaka. Nadamo se pomoći/nadzoru stručne osobe iz lokalnog Zavoda za zaštitu spomenika, a imamo i svoje stručnjake.
Predavanja (subota i nedjelja) bi bila iz historije Jevreja Tuzle i Bosne i Hercegovine, od dolaska do danas.
Radionice (subota i nedjelja) bi bile o običajima i tradicijama sefardskih i aškenaskih Jevreja na tlu bivše Jugoslavije, sličnostima i razlikama ovih dvaju grupa kako u svakodnevnom životu, tako i u pogrebnim običajima i nadgrobnim spomenicima, sa primjerima i analizom tuzlanskog jevrejskog groblja.
Nadamo se pomoći Općine Tuzla u najgrubljem čišćenju groblja oko sedmicu prije početka naših radova, kako bi grobovi bili pristupačniji, vidljiviji, a time i posao dokumentiranja nadgrobnih spomenika olakšan.
Također, se nadamo pomoći Općine Tuzla oko izrade topografske snimke groblja i stanja klizišta u tom predjelu, postojanje kojih bi nam umnogome olakšalo podjelu groblja na sektore i preglednije vođenje dokumentacije.
Dobrotom gospodina Sinana Alića dobili smo detaljan opis stanja groblja iz aprila 2000. godine, kao i zemljišnoknjižni izvadak i kopiju katastarskog plana sa označenim prostorom groblja. Mladi članovi Jevrejske općine Tuzla napravili su i nešto novijih fotografija groblja, koje nam samo potvrđuju potrebu za popun javanjem grobnih formulara za svaki pojedini grob. Sva prikupljena dokumentacija ostati će u trajnom vlasništvu Jevrejske opštine Tuzla i biti na raspolaganju Općini Tuzla kao pomoć za sve eventualne buduće radove na ovom groblju.
NIŠ MENUHA 2006 <Zavrsen> KADA : 21.07.-28.07.2006GDE : Jevrejsko groblje Niš, SrbijaZAŠTO : da popišemo spomenike, da radimo, družimo se, učimo , odmaramo se i zabavljamo.......KO : 25 studenata sa prostora Srbije i ex Jugoslavije, 5 predavača /UKUPNO 30 UČESNIKA/Prednost imaju članovi malih jevrejskih zajednica, takodje i učesnici MENUHE 2005. Split i MENUHE 2006. Tuzla, studenti arhitekture, gradjevine, svi koji imaju volju da rade CENA : svi troškovi pokriveniPRIJAVE : do 10.06.2006g.
OPŠTA INFORMACIJA ZA SVE UČESNIKE MENUHA NIŠ 2006 MENUHA – NIŠ 2006g. važi za grupu od 25 studenata iz Srbije i ex Jugoslavije i 5 predavača, članova Jevrejskih opština. Rad na groblju podrazumeva 5-6 sati rada dnevno, izrada plana-tlocrta, dokumentovanje čitavog groblja po parcelama i svakog spomenika /unošenje mera i crtanje spomenika, kao i ispisavanje tekstoba na srpskom i hebrejskom jeziku/, fotografisanje spomenika.......... Učesnici imaju obavezu prisustvovanja predavanjima kao i dogovorenim obilascima znamenitosti Niša. Sem obaveza , postoji slobodno vreme za kupanje na bazenu i zabavu. Napominjem da se radi o ozbiljnom i napornom radu. Smeštaj i ishrana , je u Studentskom domu kod Tehničkih fakulteta u dvokrevetnim sobama.
OKVIRNI PROGRAM
1 DAN – PETAK
7.00-12.00h -Dolazak i smeštaj učesnika 15.00h – Upoznavanje i dogovori o aktivnostima 17.00 h – Obilazak Jevrejskog groblja Niš 18.00h – Predavanje »Jevrejsko groblje u Nišu«-video materijal Jasna Ćirić, predavač, prostorije JO Niš 19.00.h – ŠABAT 20.00 h – Večera u prostorijama JO Niš (sa lokalnim č lanovima)
2 DAN – SUBOTA 7.30-9.30h- Doručak 10.00 h – Obilazak Sinagoge, Niš centar grada, kratko predavanje o Sinagogi J.Ćirić 12.00-14.30 h – Ručak SLOBODNO PO PODNE 18.00-19.00 h – Predavanje Ana Lebl »MENUHA 2005 Split» 19.00h – Večera
3 DAN – NEDELJA 7.30-9.00h – Doručak 9.00 h – Odlazak na groblje 14.00h – Završetak rada na groblju 14.30 h - Ručak SLOBODNO PO PODNE 18.00-19.00 h Razgovor o predhodnom danu Predavanje Gabriel i Emil Pinhas »MENUHA 2006 Tuzla« 19.00 h - Večera SLOBODNO VEČE
4 DAN – PONEDELJAK 7.30-9.00h – Doručak 9.00 h – Odlazak na groblje 9.00 - 14.00h –Rad na groblju 14.30h – Ručak 16.00h –18.00 h –Obilazak Tvrdjave i centra grada Niša 19.00h – Večera 20.00h – Predavanje
5 DAN – UTORAK
7.30-9.00h – Doručak 9.00 h – Odlazak na groblje 9.00 - 14.00h –Rad na groblju 14.30h – Ručak 15.00h-17.00h Obilazak Logora na Crvenom krstu i Jevrejske sobe, /vodič u Logoru+Jasna Ćirić/ 19.00h – Večera SLOBODNO VEČE
6 DAN – SREDA 7.30-9.00h – Doručak 9.00 h – Odlazak na groblje 9.00 - 14.00h –Rad na groblju 14.30h – Ručak 16.00h – 18.00h Predavanje 19.00h- Večera 20.00h – 21.00h Razgovor o predhodnom danu
7 DAN – ČETVRTAK7.30-8.30h – Doručak 8.30h –Obilazak Ćele kule /vodič/ 9.00h – 14.00h Rad na groblju 14.30h – Ručak 16.00-18.00h- Razgovori o predhodnim danima, saveti, prikupljanje dokumentacije 19.00h – Večera 21.00h-ZAJEDNIČKO DRUŽENJE
8 DAN – PETAK 7.00-9.00h- Doručak 9.30h-12.00h Završni dogovori, predaja dokumentacije itd...itd.... 12.00h – Napuštanje soba ODLAZAK
OPŠTA INFORMACIJA O GROBLJU
THE JEWISH CEMETERY IN NISH The today’s Jewish cemetery in Nish is the third one in this town.. The remnants of the Jewish cemetery today are in the city section called the Stock Square, prevalently settled by Gypsies. The Jewish cemetery dates back to 17th century. It could, however, be even older. Among the other tomb markers there is also the memorial tablet of the famous rabbi Rahamim Naftali Gedalia. A great number of Jews from Nish, but also from the neighboring towns were buried at this cemetery. There are records stating that also the Prokuplje Jews, whose community was small and, therefore, had no cemetery or synagogue of its own, were taken to the Nish cemetery for interment. The monuments at the today’s Jewish cemetery of Nish are sarcophagus shaped and are laid out in diagonal long rows one sarcophagus next to the other on a surface of thirty-two hundred square meters. A pertinent remark would be that the Association of Jewish Communities of Yugoslavia bequeathed 50 hundred square meters of the cemetery’s unused surface to the township of Nish in the fifties of the past century. All memorial tablets are engraved with long Hebrew texts. A smaller number bear Hebrew inscriptions done in plastic lettering. A small number of tablets are also inscribed with the Serbian translation of the Hebrew text. These date back to 1913, 1915, 1935 and 1936, while the other much older inscriptions that surely date back to 19th century bear neither a date nor the Serbian translation. There is little ornamentation on the monuments. A few hemispheres of smaller size, placed in groups of four, embellish each corner of the tablet. The Jewish Scriptures existed once. Rabbi Abraham Daniti wrote in 1939 that some Jews demonstrated such zeal and haste at ''burying'' information, notebooks, and books that the Jewish Association of Nish was left without any important piece of information except for some notebooks that were kept when first the Association was formed.
The Gypsy settlement is also on the cemetery’s east side. Just before WWII 360 Jews lived in Nish. During the war 1100 were killed. The war has claimed all Jews of Nish. Their graves are not marked. Entire families were killed. No relatives survived so that nobody remembers them. In Nish there is no memorial plaque to inform about their suffering, about the doom that befell our neighbors who no longer live. Jasna Ćirić , Niš
JEWISH CEMETERY NIŠ TODAY /AUG-SEP 2005/ Na starom Jevrejskom groblju u Nišu, septembra 2004g. završeni su radovi prve faze uredjenja i čišćenja, koja je trajala 43 radna dana. Radove je finansirao JDC iz Pariza, a prostor otvoren og dela groblja uredjivan je po projektu Pola Polanskog.. Tokom ove prve faze izveženo je 150-200 tona smeća, isečena sva trava, šiblje i drveće Do groblja je danas napravljen prilaz, postavljena nova žičana ograda a zadnjeg dana radova postavljena je i kapija .Radnici su zadnjih dana isekli i četiri kanalizaciona izvoda koja su se slivala na groblje i usmerili ga u novu septičku jamu koja je napravljena, tako da je ovaj deo groblja očišćen od fekalnih i otpadnih voda.. Čišćenjem prostora groblja otkriveno je 1015 spomenika + 150 delova spomenika, koji su prvi put posle 50 godina pod đubretom i rastinjem ugledali svetlost dana. Narednih godinu dana donator je obezbedio i plate za dva čuvara groblja, koji će održavati i nastaviti čišćenje groblja. Groblje se uredno čisti od trave, rastinja, posipa herbicidima, a tokom septembra 2005g. pomeraju se razni fragmenti spomenika, kamenje, koje je rasuto po čitavom groblju, radnici su plaćeni za čišćenje i rade 8 puta mesečno, na prostoru groblja nema djubreta, otpadnih voda, fekalija i sličnih stvari.... Septembar 2005 god. Jasna Ćirić |