Fridrih Pops

advokat, predsednik Aškenaske opštine u Beogradu,
predsednik Saveza jevrejskih veroispovednih opština Jugoslavije
(Beograd, 25. XI 1874 - Beograd, 25. V 1948)
Otac Samuilo, lekar, predsednik Aškenaske opštine u
Beogradu, majka Karolina, rođ. Berger.
U Beogradu je završio osnovnu školu i Prvu mušku gim-
naziju. Posle mature, proveo je godinu dana u Beču na abi-
turijentskom kursu Ekonomskog fakulteta. Završio je
studije prava na Univerzitetu u Beogradu. Posle studija,
kraće vreme je radio u sudu a zatim u Ministarstvu spolj-
nih poslova. Advokatsku kancelariju otvorio je 1901.
Kao rezervni ofici, učestvovao je u Prvom svetskom
ratu. Za ratne zasluge, odlikovan je Zlatnom medaljom za
hrabrost. Nakon povlačenja preko Albanije, otišao je u
Švajcarsku na lečenje. U Cirihu je usavršio pravne na-
uke, a titulu doktora stekao je 1918.
U Beograd se vratio 1919. Učestvovao je u radu na dono-
šenju Zakona o jevrejskoj verskoj zajednici. Bio je član
Demokratske stranke. U Beogradskoj opštini, bio je
odbornik (1919-1936) i zamenik predsednika (1920). U
više navrata, predstavljao je Beograd u inostranstvu. Za
narodnog poslanika kandidovan je više puta.
Na čelu Jevrejske aškenaske opštine, nalazio se od 1910.
do 1941. U tom periodu, ojačao je brojčano slabu opšti-
nu, premostio razlike sa Sefardskom opštinom i bio
inicijator i glavni organizator podizanja sinagoge
u Kosmajskoj ulici, koja je osveštana 1926. Bio je jedan
od osnivača Saveza jevrejskih opština (1919), njegov
prvi potpredsednik, predsednik Izvršnog odbora sa
sedištem u Beogradu i, od Petog kongresa Saveza odr-
žanog 1933, pa do smrti, njegov predsednik. Aktivno je
sarađivao u radu Keren Kajemeta i Keren Hajesoda. Bio je
potpredsednik Saveza cionista i član uprava društava
Nasušni hleb i Sveti Sava. Zaslužan je za prihvatanje,
zbrinjavanje i pružanje pomoći jevrejskim izbeglicama
iz Nemačke pred Drugi svetski rat.
Jedan je od osnivača lože Benei Berit „Srbija“ 1911. Na
osnivačkoj skupštini Jugoslovensko-palestinskog pri-
vrednog komiteta u Beogradu, 1933, izabran je za pred-
sednika Komiteta. Bio je među članovima Upravnog od-
bora Industrijske banke.
Posle bombardovanja Beograda, sa porodicom je krenuo
ka jadranskoj obali ali se, došavši do Neretve, vratio
u Beograd, gde je uhapšen i sproveden u logor u Gracu.
Nakon ispitivanja i mučenja, bio je pušten i ponovo se
vratio u Beograd. Promenjenog izgleda i sa lažnim doku-
mentima, skrivao se, uz dosta sreće, po Beogradu i okoli-
ni. Odmah po oslobođenju, započeo je obnovu rada Saveza.

IZVORI: JIM, Matična knjiga venčanih.

LITERATURA: David Tajtacak: Beogradski-srpski Jev-
reji i njihova zanimanja do II svetskog rata (u rukopisu),
121-122; Kosta Timotijević: O ratnom skrivanju, u: Mi
smo preživeli, Beograd 2001, 267-276; Bata Gedalja: Dr
Fridrih Pops, Jevrejski almanah 1955/56, Beograd 1956,
138-145; Dr Fridrih Pops (1874–1948), u: Spomenica
SJOJ 1919–1969, Beograd 1969, 190-193; Ženi Lebl: Do
„konačnog rešenja“ Jevreji u Beogradu 1521–1942, Beograd
2001, 164, 209-210, 224, 238-239; Nebojša Popović: Jevreji
u Srbiji 1918-1941, Beograd 1997, 112, 116.

FOTOGRAFIJA: JIM

A. Rafailović

procitaj o njemu od D Tajtacaka