|
|
|
|
Prema brojnosti i učešću u socijalnom i kulturnom životu Mađarske, Jevreji svakako čine deo predratne mađarske istorije. U glavnom gradu danas postoje 22 sinagoge, od kojih najveća ima približno 3000 mesta, Seminar za rabine za celu istočnu i centralnu Evropu, jevrejske osnovne i srednje škole i obdaništa, jevrejski kulturni centar, jevrejski muzej, biblioteka, opštinski centri, letnji kamp, jevrejska bolnica, dva doma za stare, košer restorani, ritualno kupatilo, jevrejsko groblje, prodavnice sa ritualnim rekvizitima i suvenirima. Dakle, reč je o gradu sa razvijenom strukturom i ustanovama organizovanim na etničko-verskom karakteru, što je omogućilo brzo uključivanje Jevreja iz Srbije u izrazito dinamičan socijalni i kulturni život u novoj sredini... ...Tokom boravka u Budimpešti autor je imao specifičnu egzistencijalnu poziciju, pripadao je grupi, poznavao članove i imao priliku da posmatra ponašanje u novoj sredini i novoj izmenjenoj situaciji koristeći metod stacioniranog učešća sa posmatranjem, što je podrazumevalo dugotrajni i intenzivni kontakt sa članovima zajednice... ...Kada je reč o planovima za povratak, praktično su se mogle izdvojiti tri starosne grupe: studenti, pripadnici srednje i pripadnici starije generacije. Studenti su planirali da odu za Izrael «znam da će mi tamo biti teže na početku, ali me čeka bolja budućnost», dok su stariji čekali da se napadi završe kako bi se vratili u svoje domove, jer «kod kuće je najlepše». Pripadnici srednje generacije, mlađi roditelji, odlazili su da «izvide» mogućnosti boravka u Izraelu, jer «moramo da mislimo na našu decu i šta je za njih najbolje»... ...Prvih dana je cela grupa prema godištu bila homogena, a zajedništvo koje je razvila učestvujući na seminarima, letnjim kampovima i sličnim okupljanjima jevrejske dece i omladine, u ovakvoj situaciji se manifestovalo odlučnim stavom da «ne treba gubiti glavu, biti očajan ili padati u depresiju»... ...Vremenom je grupa postala sve heterogenija prema godištu, sa karakteristikom stalnih pomeranja i premeštanja, pri čemu je grupna dinamika bila veoma živa. Mladi su uglavnom čekali na planirani odlazak za Izrael i vrlo se «zrelo» poneli prema situaciji, učestvujući preko dana u aktivnostima. Uveče su se okupljali da se uz pesmu oslobode straha i stresa, što je razumljivo s obzirom na njihove godine, međutim okolina je, s obzirom na okolnosti, od njih očekivala suzdržanost i povučenost... ...Tokom prvih sati i dana, grupa je neprestano pratila informativne programe koji su pojačavali stanje straha, napetost i zabrinutost za one koji su ostali u Srbiji. Vesti koje su prenosili mediji su, pored telefonske, bili jedina veza sa domovinom. Kako zbog egalitarnosti koju je nametalo pripadanje istoj grupi, tako i prema opredeljenjima, svi su delili isti negativan stav prema napadima NATO, iskazan na mitinzima koji su bili organizovani u centru Budimpešte... ...Jevrejska zajednica u Srbiji većim delom predstavlja zajednicu koja ne živi po strogim propisima Tore, ali je uključena u najveće praznike...Sinagoga je u Mađarskoj za zajednicu Jevreja iz Srbije pored osnovne funkcije, dakle mesta religijske prakse, imala više socijalnu funkciju uključivanja članova u jevrejsku zajednicu i društvo Mađarske... ...Izuzetno primljeni, sa puta «Idud Aliya» su se učesnici vraćali sa dobrim impresijama i jedan deo njih se uselio u Izrael... |