Ruben

klikni da uvelicas

Rahamim Raka Ruben  1903 - 1950 Flora Ruben r. Koen 1904 - 1987 Bojana Buena Ruben 1927 - 1987 Borislav Zec (Bojanin sin) 1948 - 1988 Rahela Ela Levi r. Ruben 1924 - 2004

Ruben, Rahamim - Raka, fotograf
(Priština, 12. IV 1903 - Zagreb, 21. IX 1950)
Otac Hajim, majka Bonoza.

Posle Prvog svetskog rata preselio se u Pirot kod brata
Šabitaja Rubena, pirotskog rabina, da izuči fotograf-
ski zanat. Krajem 1918. došao je u Beograd, a svoju prvu
fotografsku radnju otvorio je 1922. ispred umetničkog
paviljona „Cvijeta Zuzorić“. Kasnije je imao i foto-
atelje na Dorćolu i radnju „Foto Ela“. Kada se 1930. do-
građivalo krilo zgrade Uprave fondova (danas Narodni
muzej u Beogradu) njegov atelje je porušen, a Ruben se
zaposlio u listu Politika kao fotoreporter. Sa Jurijem
Usakovskim i Aleksandrom Simićem, bio je jedan od
prvih fotografa Politike.
Početkom aprila 1941. mobilisan je i raspoređen u Cer-
sku diviziju na mesto fotografa Štaba divizije. Po
kapitulaciji Kraljevine Jugoslavije, uspeo je da pobeg-
ne iz kolone zarobljenih vojnika i izbegne odvođenje u
zarobljenički logor. Do polovine novembra 1941. poro-
dica Ruben se skrivala u Beogradu, a zatim se, sa lažnim
legitimacijama, uputila ka Prištini. Na putu za Pri-
štinu zaustavili su se u topličkom kraju i u selu Grgure,
kod porodice Bradić, skrivajući se od Nemaca i Bugara,
dočekali su kraj rata.

Za vreme rata Raka Ruben je, prvo kao Radovan Rosić a
kasnije kao Radovan Đorđević, fotografisao meštane
sela, porodična slavlja i sahrane, izrađivao slike za
prave i lažne legitimacije. Sa suprugom i dve kćerke
vratio se u oslobođeni Beograd 7. novembra 1944. Bio
je jedan od retkih koji je, 2. decembra 1944, učestvovao u
osvećenju tokom rata oskrnavljene beogradske sinagoge.
Nastavio je da radi u listu Politika kao urednik
fotografije i šef foto-odeljenja.
Poginuo je 1950. u avionskoj nesreći na službenom
putu za Zagreb, gde je trebalo da zabeleži otvaranje
Zagrebačkog velesajma.
Punih dvadeset godina, izuzev ratnih, kao fotoreporter
lista Politika dokumentovao je brojne važne istorijske
događaje: Sveslovenski sokolski slet u Beogradu 1930,
sahranu kralja Aleksandra I Karađorđevića 1934, vojni
puč 27. marta 1941, Deklaraciju o proglašenju Republike
29. novembra 1945, Prvi kongres Narodnog fronta Srbije,
prolazak prvog voza na pruzi Brčko-Banovići 1946,
izgradnju omladinske pruge Šamac-Sarajevo 1947. Bio je
Politikin fotoreporter iz Narodne skupštine FNRJ,
Vrhovnog suda NRS, gde je fotografisao suđenja ratnim
zločincima, iz Jugoslovenskog narodnog pozorišta.
Bio je prvi predsednik Sekcije fotoreportera Udruženja
novinara Srbije, član beogradske Sekcije jugoslovenskog
novinarskog udruženja od 1931, član Saveza radnika i
nameštenika grafičke industrije Jugoslavije.
Njegova fotografija Pred jednim zidom, objavljena 1932.
na poslednjoj strani almanaha „Nadrealizam danas i
ovde“, predstavlja važan nadrealistički eksperiment.
Na inicijativu jugoslovenskih filmskih radnika i
fotoreportera Politike 1972. osnovan je fond „Raka
Ruben“, za nagrađivanje najboljih filmskih fotografa.
Nagrade su dodeljene samo jedanput, na festivalu
Filmski susreti ’72 u Nišu.

Dela Rake Rubena deo su izložbe Galerije SANU, „Fotografija kod Srba 1839-1989“ i izložbe Muzeja
fizičke kulture „Sportska fotografija do 1941.“

IZVORI: JIM, Baza matične knjige venčanih; Privatna dokumentacija porodice Ruben i Levi
LITERATURA: Ženi Lebl, Do „konačnog rešenja“ - Jevreji u Srbiji, Beograd 2002, 156, 160;
Milan Ristović, U potrazi za utočištem - Jugoslovenski Jevreji u bekstvu od Holokausta 1941-1945, Beograd 1998, 73;
Predrag Milosavljević, Foto-vremeplov, Kako je Politika videla 20. vek (1904-1941), knj. 1, Beograd 2004, 122;
Milanka Todić, Nemoguće - Umetnost nadrealizma, Beograd 2002, 99;
Ženi Lebl, Sinagoge u Beogradu, Zbornik JIM, 7, 1997, 67;
Jevrejski pregled, Savez jevrejskih opština Jugoslavije, Beograd 1972, 60.
FOTOGRAFIJA: Privatno vlasništvo porodice Levi

B. Panić

Rakina fotografija na naslovnoj strani Politike 1945