Besalu

 

U potrazi za jevrejskim sefardskim korenima, prateci puteve "Red de Juderias de Espana" kroz Caminos de Sefarad vas reporter je posetio mali gradic Besalu u srcu Katalunje, gde su ne tako davno - sezdesetih godina, otkriveni temelji sinagoge i mikve.

 

Ovaj gradic veoma blizu Girone, sa svojim starim mostom je za mene bilo jedno prijatno iznenadjenje, inace komercijalizovane Katalunje.

 

Prvi pisani trag o Jevrejima u Besalu je pismo Haima Prvog iz 1229 koje zabranjuje Jevrejima Girone i Besalua da pozajmljuju pare sa kamatom vecom od 20%

 

Vec 1342 jevrejska cetvrt Besalua toliko narasta da postaje nezavisna opstina u gradu i po kraljevskom nalogu se odvaja od jevrejske cetvrti u Gironi koja je bila zajedno sa ovom deo vlasnistva Haima drugog, jer kako navodi nadbiskup iz Tarragone 1300 godine svi Jevreji su vlasnistvo kralja Haima II. 

Aragonsko kraljevstvo je koristilo naziv Call (cita se kalj) umesto Juderia ili Aljama (huderia/alhama). U mnogim mestima Katalunje, Barcelona, Girona, mogu da se vide oznake tog imena Call - kao recimo nazivi ulica Carrer de Call itd...

 

Odmah po prelasku starog rimskog mosta preko reke Flavije ulazi se kroz veliku kapiju u jevrejsku cetvrt. Ona je sazidana uz same zidine grada i tu je jedan manji ulaz u grad koji se zove Jevrejska kapija i povezuje reku sa call-om.

 

Interesantan detalj, Jevreji su imali svoj sopstven zatvor, a mikve pronadjene (slika desno) se smatraju najstarijim izvan Izraela.

 

 

 

 

Svoju slavu grad zasluzuje po svojim poznatim doktorima Jevrejima, samo sve to traje kratko i progoni pocinju...

 

Maltretiranje i ubijanje Jevreja je pocelo 1391 da bi na kraju 1415 bili primorani da sazidaju zid oko geta i zatvore sve ulaze osim jevrejske kapije i u roku od 8 dana da se svi presele.  Od tog maltretiranja Jevreji pocinju da se iseljavaju iz grada da bi ga sasvim napustili 20 godina kasnije